Hof vernietigt uitspraak wegens schijn van partijdigheid

Stel eens voor: u wordt veroordeeld door een rechter die, ten tijde van het strafrechtelijk onderzoek, aan het hoofd stond van het Functioneel Parket dat u heeft vervolgd. Het klinkt welhaast Kafkaësk, maar toch was dit de bittere realiteit voor een cliënt van ons kantoor.

Aanloop

Het begon allemaal met de veroordeling van onze cliënt (een ondernemer) in eerste aanleg door Rechtbank Overijssel, onder meer voor vermeende belastingfraude. Na de veroordeling wendde hij zich tot ons kantoor om het vonnis in hoger beroep aan te vechten. Tijdens de voorbereiding van het appèl kwam aan het licht dat één van de rechters die deel uitmaakte van de zittingscombinatie in eerste aanleg, ten tijde van het opsporingsonderzoek en de vervolgingsbeslissing werkzaam was als vestigingsleider van het Functioneel Parket in Zwolle. Dat is – u raadt het al – hetzelfde parket dat verantwoordelijk was voor het onderzoek en de vervolging van onze cliënt.

Schijn van partijdigheid

Hoewel de betreffende rechter heeft verklaard geen inhoudelijke bemoeienis te hebben gehad met het dossier van cliënt, is het hof tot het oordeel gekomen dat enkel al diens functie binnen het Functioneel Parket tijdens de relevante periode, voldoende grondslag vormt voor een bij onze cliënt (in dit geval dus achteraf) opgekomen vrees voor partijdigheid (ECLI:NL:GHARL:2025:2587). Het hof heeft in dat verband geoordeeld dat deze vrees objectief gerechtvaardigd was en heeft daarbij onder meer verwezen naar bestendige jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waaronder het belangrijke arrest Piersack t. België. Het hof benadrukt dat het uitgangspunt van rechterlijke onpartijdigheid slechts doorbroken kan worden indien sprake is van uitzonderlijke omstandigheden. In dit geval acht het hof die omstandigheden aanwezig, gezien de nauwe organisatorische verbondenheid tussen de rechter en het parket dat verantwoordelijk was voor de strafzaak.

Juiste uitspraak

Wij kunnen het oordeel van het hof alleen maar onderschrijven. Het staat in onze visie vast dat een dergelijke nauwe betrokkenheid bij een strafrechtelijk onderzoek zonder meer onverenigbaar is met het uitgangspunt dat de rechter onpartijdig dient te zijn. Althans, dat aan de rechter geen schijn van onpartijdigheid mag kleven. Dat in deze zaak sprake was van een schijn van partijdigheid ligt volgens ons dan ook voor de hand.

Vervolg van de zaak

De zaak is terugverwezen naar de rechtbank Overijssel. Voor cliënt begint dit zware traject dus weer helemaal van voren af aan. Wij hopen van harte dat deze langslepende kwestie uiteindelijk tot een voor cliënt acceptabel einde zal komen.