Profilering door de Belastingdienst: Schending van de AVG?

Eerder dit jaar schreef Pels Rijcken een opvallend advies aan het ministerie van Financiën. De landsadvocaat concludeerde dat de overheid de privacywetgeving te krap interpreteert. De Belastingdienst maakt bijvoorbeeld veelvuldig gebruik van (semi)geautomatiseerde verwerkingen, wat een vorm is van profilering. Maar profileren is verbonden onder de AVG. Hoe nu verder? 

Wat is de AVG?

Op grond van de privacywetgeving vanuit de Europese Unie, de GDPR, kent Nederland inmiddels al ruim 7 jaar de AVG: de Algemene Verordening Persoonsgegevens. De AVG reguleert de privacyrechten van burgers in Nederland. Zo mogen persoonsgegevens niet zomaar verwerkt en bewaard worden: daar is een gerechtvaardigd doel voor nodig. Buiten bescherming van de privacy geeft de AVG burgers ook rechten. Onder de AVG kunt u een verzoek tot inzage doen bij een bedrijf of de overheid. U heeft namelijk het recht om uw verwerkte persoonsgegevens te controleren op juistheid en of de verwerking rechtmatig is. Als dit niet het geval is, dan heeft u meestal het recht om uw gegevens aan te passen of te laten verwijderen. 

Wat is profilering?

Op grond van artikel 22 AVG mag er geen besluit tot stand komen door middel van geautomatiseerde besluitvorming of profilering als er rechtsgevolgen aan het besluit verbonden zijn of het besluit de betrokkene in aanmerkelijk mate treft. Met andere woorden: belangrijke besluiten met gevolgen mogen niet automatisch genomen worden. Automatisch moet daarbij breed geïnterpreteerd worden, ook minimale menselijke inmenging in een geautomatiseerd proces valt nog onder automatisch. Profilering betekent geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens met als doel het evalueren van persoonlijke aspecten van een natuurlijk persoon. Een burger wordt dan gereduceerd tot een persoonlijk aspect en op basis daarvan worden besluiten genomen die die persoon aan gaan. Dit kan onwenselijke gevolgen hebben zoals discriminatie. 

Rechtmatige profilering? 

Het ligt anders als de geautomatiseerde besluitvorming of profilering het algemeen belang dient. Er moet dan wel een specifieke wettelijke grondslag zijn voor die geautomatiseerde besluitvorming of profilering. En die ontbreekt nu vrijwel overal. Met name de Belastingdienst gebruikt veel geautomatiseerde selectietechnieken bij het behandelen van aangiftes. Nu een specifieke wettelijke basis voor deze geautomatiseerde besluitvorming ontbreekt, lijkt het erop dat dit nu in strijd met de AVG gebeurt. Wat de gevolgen hiervan zijn, is op dit moment nog onduidelijk. 

AVG in de fiscaliteit

Wij merken steeds vaker dat als onze cliënten onder een vergrootglas liggen bij de Belastingdienst en de onderzoeken en aanslagen buitenproportioneel zijn. Hoewel de Belastingdienst deze bevoegdheden heeft, moet er wel een rechtmatige aanleiding zijn om ze in te zetten. Profileren zonder wettelijke grondslag is niet toegestaan. Een onderzoek dat wordt gestart op grond van onrechtmatige profilering kan niet in stand blijven en de gevolgen van dat onderzoek evenmin. 

Wordt u bedolven onder fiscale onderzoeken en aanslagen? Mogelijk heeft profilering hierin een rol gespeeld. Neemt u vrijblijvend contact met ons op om uw situatie te bespreken.